urfa göbeklitepe ne demek?

Göbeklitepe Hakkında Bilgi

Göbeklitepe, Türkiye'nin Şanlıurfa ilinde bulunan, Neolitik döneme ait önemli bir arkeolojik sit alanıdır. Dünya üzerindeki en eski ve en büyük tapınak olarak kabul edilen Göbeklitepe, insanlık tarihine ışık tutmaktadır.

Keşfi ve Kazılar:

Göbeklitepe, ilk olarak 1963 yılında İstanbul ve Chicago üniversiteleri tarafından yapılan yüzey araştırmaları sırasında fark edilmiştir. Ancak önemi, 1995 yılında Alman arkeolog Prof. Dr. Klaus Schmidt tarafından başlatılan kazılarla anlaşılmıştır. Kazılar hala devam etmektedir ve her geçen gün yeni bulgular ortaya çıkmaktadır.

Yapısı ve Mimarisi:

Göbeklitepe'de, çapları 10 ila 30 metre arasında değişen, dairesel ve oval planlı yapılar bulunmaktadır. Bu yapılar, ağırlığı 40 ila 60 ton arasında değişen T şeklinde dikili taşlarla çevrilidir. Dikili taşların yüzeylerinde hayvan figürleri (yaban domuzu, tilki, leopar, kuş, yılan vb.) ve soyut semboller bulunmaktadır. Bu sembollerin ve figürlerin ne anlama geldiği tam olarak çözülememiştir, ancak dini ve ritüelistik anlamlar taşıdığı düşünülmektedir. Yapıların merkezinde ise iki adet daha büyük dikili taş bulunmaktadır.

• Dikili Taşlar: https://www.nedemek.page/kavramlar/dikili%20taş
• Neolitik Dönem: https://www.nedemek.page/kavramlar/Neolitik%20Dönem
• Arkeolojik Sit Alanı: https://www.nedemek.page/kavramlar/Arkeolojik%20Sit%20Alanı

Tarihlendirme:

Göbeklitepe'nin yaklaşık olarak M.Ö. 9600-8200 yılları arasına tarihlendiği düşünülmektedir. Bu da, yerleşik hayata geçişten ve tarımın başlamasından çok daha önce inşa edildiği anlamına gelmektedir. Bu durum, o dönemde yaşayan insanların karmaşık sosyal organizasyonlara ve inanç sistemlerine sahip olduğunu göstermektedir.

Önemi:

Göbeklitepe, insanlık tarihini yeniden yazdıran bir keşiftir. Yerleşik hayata geçiş ve tarımın başlamasından önce, insanların karmaşık dini ritüeller gerçekleştirdiği ve büyük yapılar inşa ettiği ortaya konulmuştur. Göbeklitepe, UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde yer almaktadır ve her yıl binlerce ziyaretçi tarafından ziyaret edilmektedir.

• UNESCO Dünya Mirası Listesi: https://www.nedemek.page/kavramlar/UNESCO%20Dünya%20Miras%20Listesi

Tartışmalar ve Teoriler:

Göbeklitepe'nin ne amaçla inşa edildiği, üzerindeki sembollerin anlamı ve o dönemde yaşayan insanların sosyal yapısı hakkında birçok farklı teori bulunmaktadır. Bazı teorilere göre Göbeklitepe, şamanistik ritüellerin yapıldığı bir merkezdi. Diğer teorilere göre ise, avcı-toplayıcı toplulukların bir araya gelerek bilgi alışverişinde bulunduğu ve sosyal bağlarını güçlendirdiği bir mekandı.